San Antoliñak

San Antoliñak ospatzen dira Irailaren 1 eta 8 egunen bitartean. Zaindariaren jaiak dira.

Ekitaldi ugarien artean nabarmentzen da, bere antzinateagatik eta jakin-minagatik, Antzar Eguna normalean irailaren 5ean ospatzen den Jaiagatik.

Lekeitio-n, antzarengan parte hartzeko ohiturak ditu hiru mende eta erdiko dokumentatutako tradizioa, garai askoz urrunagoko hasierako errituetan praktikatzea probablea izanez.

Antzaren jaia ez da ospatu beti San Antoliñetan, gutxienez 1877tik hartutako datan, baizik eguna ospatzen zen ere Abuztuko Amabirjina Andrearen eta San Roque-ren egunean.

Hura mugitzen zirela ere izateak plazako antzarak dirudi, nahiz eta forma tradizionala itsasoaren gainean izan, 1722tik gutxienez. Parte-hartzaileak marinelenak zirela 1666tik arren jakiten. Aldaketak istorioan zehar jasan dituen izaera lehiakorreko jaia da.

Aspaldi marinelek parte hartzen zuten soilik eta oso zorrotza zen abiadura (12 arraunlari eta patroia) eramaten zuten, eta, nor zen irabazlea zalantzaren bat geratzen bazen, haien artean estropada bat antolatzen zen, nork ariñago uharteari itzulia eman.

Baita ere, gaur egun eramaten duen soinekoak mahón-iskoa dira eta beste denbora batean alkandora zuria eta mahón-isko galtza izan zen.