Esmalteak
Idatzita Koldo- ESMALTEak -
Heraldikan deitzen diete esmalteak pinturei edo ezkutuen, piezen eta altzarien alorrak edo irudiak estaltzen diren koloreei.
Bilatzen dena kokatutako piezak eta altzariak esmalteen alorren gainean nabarmen ditzatela da.
Garai batzuetan eta oraindik gaur egun esmalteetarako interpretazio gutiziatsuak gertatzen dira serie bertuteetako eta ezaugarrietako eta aipaturiko arrazoiengatik ezkutuetako eraikuntzan darabilten, inongo krediturik merezi ez duen eta bakarrik ezagutu nahi badute jakin-min sinpleagatik izango dena haiei seinalatuz eta inongo heraldista seriok ez ditu inoiz erabili behar.
- ESPAINIAKO HERALDIKA-ko ESMALTEAK -
Hurrengo taldeak edukitzen dituzte:
- BI METAL.
- Urrea: oria.
- Zilarra: zuria.
- BOST KOLORE.
- Gules: gorri.
- Azur: urdin.
- Sinople: berde.
- Púrpura: morea.
- Sable: baltz.
- BI FORRU.
- Armiños.
- Veros.
- ESMALTE ZURI ETA BELTZETAKO IRUDIKAPENA -
Honek liburu-inprimatzea eta dokumentuak hasi zituenean soilik zuri eta beltz egiten zen. Lehen hitzarmenek jesulagun bat ilustratu zuten eskuz soluzioak bilatzen hasi zenagatiko liburuen ondoriozko garestitzearekin, eta 1.638an Silvestrre de la Pietra Santa aitak asmatzen du liburuen inprimatzearen arazoak konpondu zituen esmalte erraz eta iraultzaileen irudikapen sistema.
Sistema hau indarreko dago gaur egun eta bere asmaketatik eztabaidarik gabeko tratatu-idazle guztiek erabili dute eta jarraitzen duen bezala da:
- Urrea puntu-bilbeak irudikatzen du.
- Zilarra bete gabe uzten da.
- Gules linea bertikalek irudikatzen dute.
- Azur linea horizontalek irudikatzen dute.
- Sinople linea diagonalek irudikatzen dute goiko angelu eskuinetik abiatuz.
- Morea linea diagonalek irudikatzen dute goiko ezkerreko angelutik abiatuz.
- Sable linea horizontal eta bertikalek eratutako sare batek irudikatzen du.
Jakin-min gisa esmalteen jatorriak esango ditut:
| GULES | Badator giul-etako edo ghiul-etako turkieraz arrosa esan nahi duen edo arabiarrek eta persiarrek deitutako gules izeneko azafraiaren antzeko landare. |
| AZUR | Arabiarretik dator lazurd eta hau berriz persiarreko lachuard. Hitz turkiarraazurth urdinaren sinonimoa da. |
| SINOPLE | Sinople edo sinoble, latineko sinopis, idis, greziera Sinope lurra berriz . Menestrier aitak dio sinople-izena ondorio dela, uretan deseginda kolore berdeko tindu ona produzitzen zuen, Sinope-ko (Asia Txikiko) hirian aurkitutako lur baten. |
| SABLE | Tamaina txikiko, halako lepahoriko izenetik dator sortzen dut Mustela I, zobel-a alemanaz deituta, lepahori bikaina eta hortik hitz sable ere dator. |
| PURPURA | Viene de la púrpuraItsas molusku gastropodoa purpuratik dator zeinen maskorra, bihurritzen dela eta latza, aho zabala eskotadura batekin du oinarrian. Kantitate txikietan banantzen duen likidoaz tindu hau prestatzen zuten eta hortik purpura-izena datorkio. |
- FORRUETAKO IRUDIKAPENA -
 |
ARMIÑOS.- Erbinude zuria ugaztun bat da zeinen kolarekiko erbinudearen antzekoa ezkutuak forratzen ziren sasoiko, hemendik ezkutu honen izena. |
 |
VEROS.- Jaun apartetako eta bereizketa askoko zaldunetako soinekoak forratzeko, manguiteros-ek, josten zuten eta txandaka jarritako hortaz lauki-sarea ateratzen zen azal zuri eta urdinek zuten zeinen azal partzialak lauki-sarea estutzen zuten gero deitutakoen formak heraldikan ikustea. |