
Koldo
Labean egindako Orduña-ko perretxikoak
Osagaiak 4 edo 5 lagunentzat:
- 600 perretxiko freskoko gramoak.
- 6 baratxuri-atalak.
- perrexil freskoa.
- 3 oliba-olio-koilarakadak.
- 1 ogi arraspatu-koilarakada.
- gatza
- 1 ardo zuri-basoa.
Prestaketa:
Lehengo eta behin egiten da baratxuriak ondo xehatuta, oso finki txikitutako perrexilak eta ogi arraspatuak eratutako nahaste bat.
Prestaketa sutan jartzen hasten da lokatz-kazola bat bi oliba-olio-koilarakadarekin.
Oliba-olioaren gainean perretxiko garbiak jartzen dira. Olioa bero egoten hasten denean aurrez baratxuriko, perrexileko eta ogi arraspatuko egindako nahastea gehitzen da.
Gatza eta oliotako gainerako koilarakada gehitzen ditu. Hark guztiak labean eginda sartzen du (neurrizkoa) batzuei 8 minututan zehar.
Denbora hori ondoren ardo zuri-basoa isurtzen da eta hark guztiak laurden bat gehiago gutxi gorabehera batetan zeharreko labean balio izateko prest egon baino lehen jarraitu behar du.
Berakatz zopa
Osagaiak 4 edo 5 pertzonarentzat:
- 2 arrautza.
- 1 "sopako" edo pistola-ogia.
- 50 gr. urdaiko.
- piperrauts gorria (gozo edo min bakoitzeko gustuaren arabera).
- 4 berakatz agin.
- 2 piper txorizeroak.
- ura.
- olioa.
- gatza.
Prestaketa:
Olioa eta urdaia jarriko ditugu honetan, hau ondo zatituta, eta zatitxo txikietara moztutako baratxuriak botako ditugu; nahasteak kolore ilehori txigortua lortzen duenean, gehituko diogu "sopako-a" edo, dena oso ondo koipean sueztituz, txikitutako pistola-ogia; gehituko dugu piperrauts koilaratxo erdia, piper txorizeroak (pipitarik gabe eta erdiagatik zatituta), baita ere ura, hura kazolaren gainean isurtzeko orduan egosten ari izango denak, ere.
Irakitean zehar etengabe irabiatu behar izango da egur-sardexka batekin, asmoz masa lodia era dadila.
Eltzeko - Euskaldun Eltzekoa
Osagaiak 4 edo 5 lagunentzat :
- 500 gramo behi-haragi.
- 2 oilo laurdenak.
- 150 gramo urdaiazpiko.
- 150 gramo urdaiko edo txerri hezur gazitu bat.
- 2 txorizo edo lukainka.
- aza bat.
- 350 grs. uretan eta gatzean, bezperan, jarritako txitxirioetak.
- 150 grs. babarrun gorriak.
- 250 grs. tomate freskoak.
- 2 piper fresko handitxoak.
- 1 tipula.
- oliba olio.
- gatz.
- ura.
Prestaketa:
Eltze batean haragia, urdaiazpikoa, eta txitxirioak egosiko ditugu. Eltze hau, ondo bere denboran aparra sortuta, mantenduko dugu su moteletara egosiz.
Babarrun gorri eta haiekinak aparte beste eltze batean egosiko ditugu urdaia edo txerriko hezur gaziakin; babarrun hauetako ongailu bezala, olio pixka bat eta txikitutako tipula erdia jarriko ditugu.
Familia batzuek olioa eta tipula gordina gehitzen dituzte babarrunetara, haiek gehitu baino lehen beste batzuek birfrijitzen dituzte berriz.
Babarrunak astiro egosiko dira salda loditu dezala.
Oso ondo txikitutako eta hainbat uretan garbitutako aza beste eltze batean egingo dugu, eta lukainkak edo lukainka-zati bat gehituko diogu.
Dena egosita dagoenean txitxirioetako salda xukatuko dugu eta, erdz erdiz proportzioan, azarekin nahasiko dugu; babarrunetako saldako parte txikia gehituko diogu nahaste honi, eta harekin prestatuko dugu ogiko edo pastako izan daitekeen eta lehenengo plater bezala zerbitzatuko dugun zopa.
Zoparen ondoren txitxirioak, aza eta babarrunak aurkeztuko ditugu, erretilu desberdinetan. Eltzekoetan erabilitako haragiak eskaintzen dira, azkenean, zatietan moztuta eta tomateekin eta aurrez oliotan frijitutako piperrekin nahasita.
Marmitako
Osagaiak 4 edo 5 lagunentzat:
- 750 gramo hegaluze
- 1 kilo patatak
- 1 piper berdea
- 1 tomate
- 1 tipula
- 1/2 piper gorri
- Oliba olio
- Gatz
Prestaketa:
1.- Hegaluzea garbitzen dugu. Arantzak, azala eta parterik|lekurik ilunenak erretiratzen dizkiogu ondo zorroztutako ganibet batez. Hondakin hauek gordetzen ditugu eta gero, hegaluze zati handitxoetan mozten dugu.
2.- Hegaluzearen hondakinekin arrain-salda bat prestatzen dugu. Kazola batean sartzen ditugu, ur eta gatz pixka batetako litro-erdia jartzen dugu eta batzuei 20 minututan zeharreko su leunetara egostea uzten diogu.
3.- Beste kazola handi batean jartzen dugu oliba-olio pixka bat su ertainetara. Tipula erdia gehitzen dugu, beste tipula erdia eta piper gorria txikitutakoak gordez. Gatzaz eta piperraz ondu eta 10 minututan zeharreko su leunetara sueztitzen dugu
4.- Sueztituta dagoenean, azala gabeko tomate erdia gehitzen dugu. Beste erdia gordetzen dugu. Ondo desegin arte janaria prestatzea uzten dugu.
5.- Orain, baizik ere zati handiak moztutako patata gehitzen ditugu. Bere gatz-partea jartzen diegu eta minutu pare batean zehar sueztitzen dugu, etengabe eraginez. Gero gehitzen ditugu, jada sartutako salda, lehenago prestatu genuen, piper berde osoa, tipularen beste erdia eta tomatearen beste erdia, pikatu gabe. Uzten dugu su ertain eta, patatak bigun egon arte, estalitakotara janaria prestatzea. Batez beste 15 minututan.
6.- Azkenik, hegluzea zigilatzen dugu. Sarten batean, oliba-olio-tantatxo batez eta su sendotara, ontzen dugu eta hegaluzea salteatzen dugu laburki. Gordin egon dadila bere barnean. Gero patatei gehitzen diegu eta minutu 5 gehiago prestatzea uzten diogu, sua amatata.
Ez ezazu ahaztu probatzea eta, beharrezkoa bada, gatzez zuzentzea!
Porrusalda
Osagaiak 4 edo 5 erraziotarako:
- 1 bakailao kola 150 gramokoa.
- 600 gramo patata.
- 12 porru lodi.
- 2 berakatz agin.
- Oliba olio.
- Ura.
- Gatz.
Prestaketa:
Lokatzeko eltze sakona aukeratuko dugu eta ur hotza botako diogu. Hartan porruak egosiko ditugu, garbi eta moztuta zati lodietako través-era, duten berdeko partea haiei utziz. Gehituko dugu ereinotzeko orri bat (bati gustatzen bazaio) eta baratxuriak ere, eta estalkiaz, pixkanaka egosten itxikiko dogu, ordu batean zehar.
Daudenean erdia egosita, patata soil eta zatika lodi moztutakoak gehituko ditugu, beratzera izan den baina bigun egongo ez den zehetutako bakailao kola gehituko dogu azkenego minutu bitan. Ereinotz-orria erretiratuko dugu.
GR 123 Ondarroa-Ispaster Ibilbidea
GR 123 Ondarroa-Ispaster Kostaldeko ibilbidea
![]() |
- Plano Elkarreragilea, sagua behe aldeko botoi desberdinetan klicatu -
Kostako Ibilbidea. Gr-123 Bizkako bira da eta gure eskualdean Ispastertik hasita, Lekeitio, Mendexa, Berriatua eta Ondarroa zeharkatzen du, gero barrukalderantz egiteko. Zati batzutan oso paisai politak ikusi daitezke.
OTOIO MENDIA (Ispaster-Lekeitio) Otoio menditik Lekeitio herriko ikuspegi paregabeak ikus dezakegu, eta baita ere Bizkaiko kostaldeko zati eder bat. Inguruan Lekeitioko talaia dago.
LEAGI DORREA (Mendexa) Leagi auzoan dago kokatua eta, XVIII. mendeko jauregi barroko bikain baten ezaugarriak ditu, bere sortze aldiaren bila XVI. mendeko dorretxe bateraino jo beharko digun arren.
ASTERRIKA AUZOA (Berriatua) Asterrika auzo xarmanta, ikusmira aparta duen muinoan dago kokatuta: Kantauriko itsasbazterra, Artibai ibaiaren ibarra eta Bizkaia eta Gipuzkoa arteko mendi-kate zabalei begira baitago. Auzo hau zalantza barik esan daiteke txoko berezia dela xarmaz beteriko bide zidor txikiak ibiltzeko.
Lea Ibaiko Ibilbidea
- Plano Elkarreragilea, informazioa ikusteko klikatu zirkulu bakoitzean saguakin -
Lea-ko Bidea. Bide hau Lekeitio-ko doa Munitibar-era. Gogortasun ertaineko, egiteko ibilbide eder, eroso eta ikusgarria. Bere izena dioenez gero, Lea ibaiko erribera dabil paraleloan.
Ibilbide hau Mari Errota de Mendexa-n hasten da; eta Agorria de Munitibar errotan amaitzen du. Ibilbide honek 22 kilometros osatzen ditu guztira.
Ibilbidearen punturik garrantzitsuenak ibilbidearen planoan agertzen direnak dira. Ibilbide guztia egitea ez da beharrezkoa.
Nekatzen bagara, edonoiz har dezakegu Bizkaibus autobuseko zerbitzua, Lekeitio-ko itzulitik eramango digun udal bakoitzera edo Bilbora.
Lea-Artibaiko Baserri Turismoa

- Plano Elkarreragilea, informazioa ikusteko egin klik saguarekin nekazaritza-turismoko ikono bakoitzean -
Lea-Artibai, itxasoa eta lurra
Lea-Artibai Euskal Herriko Bizkaiko lurraldean kokaturiko txoko bat da. Kostako inguru menditsu honen izena bi haranetan banatzen duten bi ibaietatik datorkio. lbaiek eraginda, guztiz ezberdinak dira haran biak egituraketari dagokionez, bai nekazal arloan, bai eta giza eta hiritar antolamenduan ere, lau ahizpa nagusi eta zazpi gaztez osatuta dagoen euskal sendi honi nortasun berezia emanez horrela.
Ibai eta haranak Urkiolako Parke Naturaleko mendatearen jarraipen dira, eta hegoaldean jaiotzen direlarik mendebaldearekin Iotzen dira, Urdaibaiko biosfera erreserbarekin hain zuzen. Bazte-etxe honek, Kantauri itsasoa dauka iparaldean eta honek bai duela eraginik familia honen nortasunean. jendearen eta izakera arrantzale eta zaratatsuan alegia.
Kostaldean, ohituraz betetako itsas-portu txiki, hondartza lasai eta labar ikusgarriekin, Erdi Aroko Lekeitio eta Ondarroa hiriak kokatzen dira eta barruko aldekoekin batera, Markina-Xemein eta Munitibar-Gerrikaitz herriekin alegia, eskualdeko lau puntu kardinalak eta euren itsas-lurreko sarrerabideak osatzen dituzte. Ahizpa nagusiak dira eta etxe euskaldun honen babesle.
Antzorizko Erpina (Lekeitio)
Barrualdea, mendi berde eta misteriotsuekin, ahizpa txikiek ordezkatzen duten herri-kulturaren museo bizia da, Amoroto, Aulestia, Berriatua, Etxebarri, Gizaburuaga, Ispaster eta Mendexa direlarik hauen izenak. Geografian zehar zabaldutako bere nekazal-auzo eder eta ugariek dira nekazal izate sakona ematen diotenak. |
Familia euskaldun honek, aurrerago ikusikodugun milaka urtetako emaitza kulturala gordetzen eta babesten jakin izan du, zubi nostalgikoak eta urtegiz betetako ibaien ubide lasaiak zeharkatuz, bere hondartza hareatsuetan, portu bitxietan eta labarretan ibiliz eta batzuetan itsaso lasai eta besteetan itsaso zakarraren lekuko izaten diren tontorrak gainbegiratuz. |
Web hau beste ohituren eta kulturen ezagutzaren maitale dire nentzako gonbidapena da. Natura eta zibilizazioa bat eginda egon zirela gogorarazten diguten bazter polit eta lasaiak ezagutu nahi duen ororentzat. Natura edozein tokitan azaltzen deneko kultura eta sentimendua gozatu eta ezagutzen denekoa, atzokoa gaurko eta bere oreka festa bihurtuz. |

Oiz mendian jaio eta "Maria Errota" deritzon Itsaso errota zaharraren padurak igaro ondoren, Lekeitioko kirol eta arrantza portuako hadian isuriarte, ibai honen ubidea edertasun natural ugaridun eta jende gutxi bizi deneko lekuetatik igarotzen da. Bere uraren kalitatea dela eta babes bereziko biotopoa dugu hau. |
||
Ibar hau ezagutzeko, ibaiaren ahotik hastea proposatzen dizuegu, Garraitz irlatxo mitikoaren aurretik; Garraitzek, Isuntza eta Karraspi oko hondartzak babesten ditu, baita Lekeitioko portua ere: Lekeitio ederra, Bizkaiko itsasoko altxor zoragarria, ahizpetatik ederrena ; nabariak dira bere kale estu eta harriztatuak, marinel etxeak. jauregi eder aristokatrikoak, XV.mendeko estilo Gotikoko Santa Maria eliza ederra eta inguru naturalak. |
||
lbaian gora zazpi kilometro eginez, Gizaburuagarekin egingo dugu topo: ahizpa txikienarekin, uskarrumearekin. Han, Okamika deriotzon lekuan, Bengoelako presa, burdinola eta errota aurkituko ditugu, XVIII.mendeko injeniaritzako sorkuntza handia, Berrizko Villareal-ko Pedro Bernardo jakintsu eta ikasiarena. Hantxe dago baita Bengoleako dorre banderizoa, jauregi barroko bilakatua; sartzeko zubi bat igaro behar da. Ibaiaren urmael eder honetatik hurbil eta XVll.mendeko Oibarreko Ermitatik gerlu, barrunbe batetik sortzen den erreka bat dago, "Lamiaren koba" izendatua. Elezaharrek diotenez, aspaldi batean, lamiak, sorginak, etab. bizi izan ornen ziren. |
||
Aulestiko zubia |
Aulestirantz egingo dugu aurrera, ahizpen artean eskulangile trebe eta saiaturantz. Etrekan, bainua hartzeko gune bat dago, solaserako beste bat, eta taberna eta jatetxea ere baditu. Ibaitik hurbil, Aulestiko Dorre zaharra ikus daiteke, Erdi Aroko bandokideen guden oroigarri. Hiru botereen historia bateratuz bezala elkarren ondoan daude plazan : XVI.mendeko San Juan Bautista eliza ikaragarria erdi-erdian ; eskuinaldera XVI.mendeko Ibañez de Aldekoa jauregia ; ezkerretara Udaletxe neoklasikoa eta elizaren atzean, XV.mendeko Argiñera jauregia, botere erlijioso, zibila eta herriarena ordezkatuz. |
Munitibar-Gerrikaitz Erdi Aroko herrirantz jarraituko dugu ibilbidea; ahizpetatik isilena. Arbatzegin XIX.mendeko "San Vicente" elizarekin egingo dugu topo; aurrerago, Gerrikaitzen, XIX.mendeko Santa Maria eliza ikusiko dugu. Gerrika eta Aldakako auzoak bisitatzea gomendatzen dizuegu. Bertan Bizkaiko bi ermitarik zaharrenekin topo egingo dugu. |
Ibilbideari "Bizkaiko Begiratokian" emango diogu amaiera, sekulako ikuspegiak ikus daitezkeen behatokia. |
Artibai ere Oiz mendian sortu eta arrantza portuan itsasoratzen da. Bere ibilbidean historiaz beteriko barruti apartak zeharkatzen ditu, adibidez Kostako Santiagoren Bidea (musulmanen inbasioaren ondorioz erromesek erabili behar izaten zutena hain zuzen). |
||
Haranaren ibilbidea Erromesen Bideko toki dotore batetik hastea gomendatzen da: Ziortzako kolegiatatik. Hemendik, bi kilometro eginez 1982an aurkitutako erdiaroko bidetik, Bolibarrera (Markina-Xemein) jaitsi gintezke, Simon Bolibar Latinamerikako askatzaile zenaren arbasoen bizilekura. Herri honetan interes handiko eraikuntzak daude: monolitoa eta askatzailearen arbasoen etxea, Tomas deunaren eleiza. X. mendean eraiki eta XVI.ean handitu zutena eta Simon Bolibaren rnuseoa, askatzailearen arbasoenak ziren orubeetan eraikia, eta Errementaria deritzon burdinolaren gainean egina. |
||
Bolibarretik Markinako herrirantz abiatuko gara: ahizpa nagusietan aristokratikoena da berau, errenazimentuko dorre gotikoak eta baitauzka: Antxia (XVI.) eta Ansotegi (XVI) bezala; jauregi barrokoak, Solarte (XVII.) eta Andonaegi (XVII) eta etxebizitza txikixeagoak XVl-tik XIX-ra bitartekoak. Ahaztu gabe, arkitektura erlijiosoa: Xemeingo Andre Mariaren eliza (XVI.) eta Arretxinagako Mikel Deuna (XVIII) ermita ezaguna, patxadaz hisitatzeko modukoak. |
||
Ziortzako Kolegiata (Bolibar) |
Markinan, Etxebarriko elizaldera desbideratuko gara, ahizpa artzainarengana; Ander deunaren eliza eta ongi iraun duen Ibargueneko horreo aurkituko ditugu. Markinarantz bira eginda ezin utzi ikusteke Ansotegi jauregi ederra (XVII.mendekoa) eta Urrusolo Errota Hidraulikoa, non oraindik artoa eta garia xehetuz hirina ekoizten den. |
||
Markina-Xemeindik irletzen Ondarroarako norabidean Ubila jauregiaren (XVI mendekoa) astarnak eta Urberuagako Bainuetxea daude. Bertako ur termalak, 1802an aurkitu zituzten. Egun ura botilaratu baino ez dute egiten. Aurrerago joanaz, Lekeitiorako zeharbidean «Plazakola» deritzon zoko idilikoa dago, ibai ertzean kokatua, errepidearen bihurgunean. Bertan Santa Rosa ermita txikia eta Urrixate gaztelua daude, biak ere XVII. mendean eraikiak. |
||
Kilometro batzuk aurrerago Berriatuko elizatea begiztatzen da, ahizpetan sotil eta emeena, non Pedro deunaren eliza gailentzen den, XVI. mendean sortua, kareharrizko tontor batean, eta bere aurrean «Etxe Pintxu» deritzon eraikuntza bitxia digo. Honen fatxadak freskoan margoztutako eskena bukolikoak dauzka, XVII. mendekoak, hain zuzen. |
||
Errepidean aurrera eginez, Ondarroako bidean, ahizpa nagusietan aberatsa. Eskuinaldean, Aranzibia, ahaide nagusien garaiko dorre ikusgarria antzeman daiteke. XIV. mendean eraikia, nahiz eta ondoren, XVI.ean berreraikia izan, Erdi aroko aitonen semeen arteko liskarretan suntsitu baitzuten. |
||
Zubi zaharra (Ondarroa) |
Ondarroan, Zubi-Zaharra eta Arrantzaleen Kofradia Zaharra bisitatuko ditugu; Andre Mariaren XV. mendeko eliza gotiko ederra, antxinako elezaharrez betea, eta azkenik Likona eta Etxeandia dorre bandokideak. Likonaren etxejaunak, Erdi Aroko Bizkaiko ahaide ahaltsuak ziren eta Loiolako Iñaki deunaren amaren bizileku izan zen. |
Lea-Artibaiko Eskualdea
Lea-Artibai Eskualdea
- Mapa elkarreragilea, herri bakoitzaren deskribapena ikusteko ezkutuen gainean sakatu -